Ανακάλυψη-ορόσημο: Οργανικά μόρια «ζωής» βρέθηκαν έξω από τον Γαλαξία μας

Μια ανακάλυψη που αλλάζει όσα γνωρίζαμε για τη χημεία του σύμπαντος και ίσως για την ίδια τη γένεση της ζωής, έκαναν αστρονόμοι χρησιμοποιώντας το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb (JWST). Για πρώτη φορά, εντόπισαν πολύπλοκα οργανικά μόρια παγωμένα μέσα σε πάγο, γύρω από ένα νεαρό άστρο που γεννιέται έξω από τον Γαλαξία μας.

Το άστρο ονομάζεται ST6 και βρίσκεται στη Μεγάλη Μαγγελανική Νεφέλη, τον πλησιέστερο γειτονικό μας γαλαξία. Η ανακάλυψη δημοσιεύθηκε στο Astrophysical Journal Lettersαπό την ομάδα της δρ. Marta Sewilo του Πανεπιστημίου του Μέριλαντ και της NASA.

Πέντε οργανικά μόρια στον διαστρικό πάγο

Οι ερευνητές εντόπισαν πέντε σύνθετα οργανικά μόρια στον πάγο που περιβάλλει το νεογέννητο άστρο. Μεταξύ αυτών, ουσίες γνωστές από την καθημερινή μας ζωή:

• Μεθανόλη και αιθανόλη (είδη αλκοόλης),
• Μυρμηκικό μεθύλιο και ακεταλδεΰδη (χημικές ενώσεις που χρησιμοποιούνται στη βιομηχανία),
• και οξικό οξύ — το βασικό συστατικό του ξυδιού.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το οξικό οξύ ανιχνεύεται για πρώτη φορά σε διαστρικό πάγο, ενώ και οι υπόλοιπες ενώσεις παρατηρήθηκαν για πρώτη φορά εκτός του Γαλαξία μας.

Υπάρχουν επίσης ενδείξεις για γλυκολαλδεΰδη, μια ένωση που σχετίζεται με τα σάκχαρα και αποτελεί βασικό δομικό λίθο για τα μόρια RNA,  το χημικό θεμέλιο της ζωής. Αν επιβεβαιωθεί, θα πρόκειται για μια ακόμη συγκλονιστική ένδειξη ότι τα συστατικά της ζωής είναι πιο διαδεδομένα στο σύμπαν απ’ ό,τι φανταζόμασταν.

Το Webb βλέπει εκεί που κανένα άλλο μάτι δεν φτάνει

«Είναι χάρη στην εξαιρετική ευαισθησία και ανάλυση του JWST που μπορέσαμε να ανιχνεύσουμε αυτά τα αχνά φασματικά ίχνη στον πάγο γύρω από ένα τόσο μακρινό πρωτοάστρο», εξηγεί η Sewilo.
Πριν από το Webb, μόνο η μεθανόλη είχε επιβεβαιωθεί σε τέτοια μορφή, ακόμη και μέσα στον δικό μας γαλαξία. «Τώρα έχουμε στα χέρια μας τεράστιο όγκο πληροφορίας από ένα μόνο φάσμα, κάτι πρωτοφανές», προσθέτει.

Ένα «εργαστήριο» από τα χρόνια του πρώιμου σύμπαντος

Η Μεγάλη Μαγγελανική Νεφέλη βρίσκεται περίπου 160.000 έτη φωτός από τη Γη και θεωρείται ένα φυσικό εργαστήριο του πρώιμου σύμπαντος. Περιέχει μόλις το ένα τρίτο των «βαρέων στοιχείων» (όπως άνθρακας, οξυγόνο και άζωτο) που υπάρχουν στο ηλιακό μας σύστημα και εκτίθεται σε πολύ ισχυρότερη υπεριώδη ακτινοβολία.

«Το χαμηλό ποσοστό αυτών των στοιχείων μάς δείχνει πώς σχηματίζονταν τα πρώτα αστέρια και οι χημικές ενώσεις σε αρχαίες εποχές του σύμπαντος», σημειώνει η Sewilo. «Ακόμη και σε τόσο σκληρά περιβάλλοντα, η ζωή βρίσκει τον τρόπο να αφήνει τα ίχνη της χημικά».

Τα μόρια της ζωής μπορεί να υπήρχαν πολύ πριν από εμάς

Η μελέτη δείχνει ότι οι χημικές «σπίθες» της ζωής μπορούν να δημιουργηθούν και να επιβιώσουν σε περιβάλλοντα πολύ πιο αφιλόξενα από το δικό μας. Οι οργανικές αυτές ενώσεις, όταν απελευθερώνονται από τον πάγο, μπορούν να ενσωματωθούν σε νεογέννητους πλανήτες και ίσως, κάποτε, να οδηγήσουν στην εμφάνιση ζωής.

Όπως λέει χαρακτηριστικά η Sewilo: «Με αυτή την ανακάλυψη, κάναμε ένα σημαντικό βήμα στην κατανόηση του πώς ξεκινά η πολύπλοκη χημεία στο σύμπαν και, ίσως, πώς ξεκίνησε η ίδια η ζωή».